معرفی رشته مشاوره فرهنگیان

معرفی کلی و مقدمه ای رشته:

دانشگاه فرهنگیان هر ساله از طریق رشته انسانی در رشته های آموزش ابتدایی، کاردانی آموزش و پرورش ابتدایی، آموزش دانش آموزان با نیاز های ویژه، آموزش الهیات، آموزش علوم اجتماعی، امور تربیتی، آموزش تاریخ، آموزش جغرافیا، آموزش زبان و ادبیات فارسی، آموزش زبان عربی، تربیت بدنی و آموزش راهنمایی و مشاوره از دانشگاه فرهنگیان پذیرش بگیرند. رشته راهنمایی و مشاوره در دانشگاه فرهنگیان یکی از پرطرفدار ترین رشته های دانشگاه فرهنگیان در میان داوطلبان رشته علوم انسانی است و رقابت در فضای رسیدن به این رشته بالاست.

رشته مشاوره در مقطع کارشناسی دردانشگاه فرهنگیان دانشجو می پذیرد. دوره تحصیل آن چهار سال طول میکشد و دانشجو ملزم به گذراندن 150 واحد تربیتی، تخصصی و عمومی است و بعد  از اتمام دوره تحصیلی، فرد مطابق تعهدی که به وزارت اموزش و پرورش میدهد در مدارس متوسطه اول و دوم مشغول فعالیت میشود. تا به تشخیص و بهبود مسائل تحصیلی و عاطفی دانش اموزان، خانواده ها و حل مشکلات کادر مدرسه می پردازد.

ممکن است مشاور مدرسه در مدارس، بسته به نیاز اموزش و پرورش محل خدمت، تدریس دروسی نظیر روان شناسی، سواد  رسانه و تفکر وپژوهش را تدریس کنند. حتی افراد فارغ التحصیل این رشته بسته به نیاز اداره محل خدمت ممکن است به عنوان معاون اموزشی یا پرورشی در مدارس یا حتی کادر اداری در اداره محل خدمت فعالیت کنند.

معرفی رشته در قالب کنکوری:

این رشته فقط از میان داوطلبان رشته انسانی پذیرش دارد. و قبولی در آن به میانگین درصد ها و تراز نسبتا بالایی نیاز دارد زیرا رقابت بر سر این رشته میان داوطلبان کنکور انسانی و افراد خواهان فرهنگیان زیاد است.

با توجه به بومی گزینی بودن فرهنگیان نمی توان میانگین درصد و تراز دقیقی  برای قبولی حتمی در این رشته و دانشگاه اعلام کرد. زیرا علاوه بر 1.چند مرحله ای بودن پذیرش فرهنگیان (دعوت شدن به مصاحبه بر اساس تراز کنکور، تاثیر 50 درصدی سوابق تحصیلی، تاثیر 25 درصدی مصاحبه، تاثیر 25 درصدی دفترچه های کنکور) 2. بومی گزینی  کد رشته های فرهنگیان و سطح داوطلبان هر شهرستان و استان 3. تعداد داوطلبان خواهان فرهنگیان و رشته مشاوره 4. میزان ظرفیت استان و شهرستان در هر جنسیت 5. سطح سختی ازمون هر سال میانگین درصد های افراد دعوت شده به مصاحبه و قبولی نهایی متفاوت است. اما در کل میانگین درصد های دروس تخصصی بین 40 تا 50 درصد و تراز 6500 به بالا و همچنین میانگین درصد های دروس تخصصی فرهنگیان (اعم از هوش و استعداد و تعلیم و تربیت اسلامی) از 60 درصد به بالا بسته به موارد ذکر شده میتواند شانس قبولی داشته باشد.

همچنین قبولی در برخی رشته ها در دانشگاه فرهنگیان نیاز به امتیاز مصاحبه و گزینش بالاتری دارد. از جمله رشته ی آموزش الهیات، امور تربیتی و مشاوره.

رشته در قالب دانشجو معلمی:

بدیهی و روشن است که دانشجویان رشته راهنمایی و مشاوره بر اساس نقش پررنگ و سنگینی که در تربیت و اموزش نسل آینده دارند باید از سواد آکادمیک و توانایی های عملی، کلامی، ذهنی و مهارت های تحلیل و حل مساله  بالایی برخوردار باشند و همچنین روحیه و علاقه ی بالایی به شناسایی و حل مسئله دانش آموزان و خانواده های انها داشته باشند.

تحصیلات دانشگاهی میتواند زمینه را برای کسب سواد آکادمیک دانشجویان این رشته فراهم کند. و واحد های کارورزی که دانشجویان ملزم به گذراندن آن در مدارس زیر نظر استاد راهنما هستند میتواند نقش بسیاری در آشنایی با محیط کار خودشان در آینده، مسائل و مشکلات دانش اموزان و همچنین پیشرفت در مهارت های بیان و نحوه ارتباط گیری با دانش اموز، خانواده و کادر مدرسه و نحوه حل مسئله آنها داشته باشد. هر چند که اگر میخواهید تبدیل به بهترین ورژن خودتان در این رشته شوید، کتب ها و واحد های دانشگاهی به تنهایی کافی نیستند و باید در کنار آن در وبینار ها، کارگاه های مربوط به رشته خودتان شرکت کنید و نیازمند مطالعه برخی کتاب های مرتبط با رشته خودتان (درسی یا غیر درسی) هستید.

سیلابس درسی رشته مشاوره:

نکته مهم: در هر ترم ممکن است با توجه به نظر مدیر گروه و استاد راهنما، تعداد واحد های ارائه شده و انواع آن متفاوت باشد.

مزایا رشته راهنمایی و مشاوره:

1. ساعات کاری کمتر نسبت به اموزش ابتدایی همانند ساید رشته های دبیری
2. بازار کار بهتر نسبت به سایر رشته ها و امکان کار در فضای خارج از مدرسه
3. علاوه بر امکان کار در مدارس عادی دولتی امکان کار کردن درمدارس سمپاد، نمونه دولتی،
4. امکان ادامه تحصیل در رشته های مربوط به روانشناسی و مشاوره تا مقطع دکترا و پسا دکترا
5. موقعیت برای رشد شخصی در این رشته برای علاقه مندان به رشته های مشاوره و روانشناسی
6. فضای آن به طور کامل اشباع نشده است و تعداد مشاوران و روانشناسان حرفه ای کم نسبتا کم است. با گرفتن مدرک دکترا و حرفه ای شدن در این زمینه به درامد و جایگاه اجتماعی بالا میتوان رسید.
7. محبوبیت بین دانش اموزان در مدرسه به نسبت سایر دبیران و ارتباط عمیق و خیلی نزدیک با دانش اموز نسبت به کادر مدرسه
8. امکان پرکردن و دستیابی به رزومه به صورت آسان تر از سایر رشته ها
9. بهترین موقعیت و رشته برای کسی که میخواهد اثرگذار باشد
10. تنها کسی که میتواند در مدرسه به صورت غیر مستقیم پیشنهاد و حتی هشدار هایی به کادر مدرسه بدهد.
11. به عنوان منبع درآمد مکمل رشته و شغل مشاوره، میتوان به کلاس های کنکور و تقویتی، برنامه ریزی برای مطالعه کنکوری، انتخاب رشته سراسری و فرهنگیان، برگزاری و تدریس دوره های حضوری و آنلاین کنترل خشم استرس و اضطراب خصوصا برای دانش آموزان کنکوری اشاره کرد.

معایب رشته راهنمایی و مشاوره:

1. در بعضی از مواقع و فرهنگ ها ممکن است نقش مشاور به مانند سایر دبیران و اعضای وزارت آموزش و پرورش جدی گرفته نشود. بعضی مدیران و معلمان ممکن است نقش مشاور را زیاد جدی و مهم ندانند و این میتواند در ذهنیت کلی و عمومی جامعه و دانش آموزان تاثیر داشته باشد.
2. فشار روانی مشاور نسبت به سایر کادر مدرسه به دلیل ارتباط عمیق و مستقیم با مشکلات دانش اموزان و خانواده ها بیشتر است و ممکن است حجم کار زیاد و مشکلات تحصیلی و عاطفی و خانوادگی دانش آموزان، فرسودگی و خستگی زیادی به دنبال بیاورد.
3. توقع زیاد دیگران از جمله خانواده ها، دانش آموزان، کادر مدرسه و کادر اداره از مشاور خصوصا اگر تازه کار و کم سابقه باشد. در صورتی که مشاور اختیار چندانی ندارد.
4. دیدن مشکلات دانش آموزان و افسردگی و مشکلات آنها بسیار سخت و روحیه بالایی میخواهد.
5. در بسیاری از مدارس و استان های محل خدمت که مدارس دولتی کم برخورداری دارند، ممکن است که ابزار و وسایل مورد نیاز در اختیار شما نباشد. حتی اتاق شخصی که در اختیار کار مشاوره شما باشد، سیستم شخصی برای اجرا و تحلیل برخی ازمون های روانشناختی، وقت کافی برای صحبت با دانش آموز و پیدا کردن مشکل. درصورتی که از شما انتظار دارند که  حداکثر تاثیر گذاری را داشته باشید.
6. بعضی از مدیر ها و کادر مدارس مشاور را درک نمی کنند و برای پیشرفت امکانات و منابع مشاور تلاشی نمیکنند.
7. ممکن است به درخواست های رسمی شما به محل خدمت برای تامین امکانات، کمبود ها و حتی گاهی اوقات ارجاع دانش اموز به مراکز و مشاوران و روان شناسان تخصصی تر، دیر تر پاسخ داده شود یا کلا نادیده گرفته شود.

( در شرایطی مثل افت تحصیلی شدید و آسیب آور و ناگهانی، مشکلات رفتاری مثل پرخاشگری درگیری با دوستان و معلمان بیش فعالی، مشکلات خانوادگی مثل طلاق، اعتیاد یکی از والدین، علائم نگران کننده روان شناختی مثل اضطراب و افسردگی، هدایت تحصیلی و مشکلات تحصیلی، مدیریت مدرسه میتواند دانش آموز را به مشاور مدرسه برای شناختن مشکل و حل آن ارجاع دهد)

رشته در قامت معلم (مشاور): مشاور پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه در یکی از مدارس متوسطه اول یا دوم ناحیه ی محل خدمت، به مدت 24ساعت در هفته باید فعالیت کند.

برخلاف تصور اشتباه بسیاری از افراد، کار مشاور حاضر در مدرسه فقط حل مشکلات تحصیلی و مشاوره دادن در امور یادگیری نیست. بلکه مشاور با همه ی ابعاد زندگی دانش اموز ارتباط نزدیک دارد و باید در جهت راهنمایی حداکثری تلاش کند.

 مشاور در مدرسه با دانش آموزانی در بازه سنی 13 تا 18 سالگی سرو کار دارد که میتوان گفت دانش اموز در این بازه سنی با بیشترین مشکلات تحصیلی، عاطفی، خانوادگی و اجتماعی رو برو هستند که میطلبد مشاور علاوه بر سواد آکادمیک، توانایی و مهارت کلامی و حل مساله و همچنین توانایی برقراری رابطه ی حسنه و صد البته ویژگی رازداری را دارا باشد.

 مشاور به دلیل کار با این بازه ی سنی حساس و نسلی که جامعه ی آینده به دست او ساخته میشود، و همچنین کار با نوجوانانی که اسیب پذیر تر هستند، مسئولیت بسیار سنگینی بر دوش دارد و هرگونه خطای غیرعمدی و حتی کوچک، میتواند در آینده و سرنوشت دانش اموز تاثیر داشته باشد. فرد ممکن است در یک مدرسه با کمترین امکانات حضور داشته باشد اما باید تمام تلاش خود را برای  حل مشکلات دانش اموز و خانواده ها به کار بگیرد.

مشاور در مدرسه در قالب جلسات خصوصی با دانش آموز، مشاهده رفتار و گفتار دانش آموز در مدرسه با سایر دوستان و معلمان، برگزاری آزمون های روان شناختی و مصاحبه و درگیر کردن دانش آموز با نحوه تصمیم گیری و رفتار های فرد در موقعیت های مختلف، میتواند به مشکلات دانش آموزان پی ببرد.

مشاور میتواند با دعوت رسمی از والدین، تماس تلفنی در موارد حاد مثل افت شدید تحصیلی و جلسات آموزشی و گروهی برای افزایش مهارت های تربیتی والدین، با اولیای دانش آموزان ارتباط بگیرد که یکی از بخش های مهم کار مشاور همین است.

یکی دیگر از نقش های مشاور در مدارس، کمک به دانش آموزان در زمینه ی هدایت تحصیلی است. این جریان با همکاری مدیر مدرسه و مشاور صورت میگیرد. مشاور قدرت تحلیل روانی دارد و مدیر قدرت اجرایی. مشاور باید از طریق انواع آزمون ها، رغبت و استعداد های دانش آموزان را در زمینه های مختلف پیدا کند و همچنین اطلاعات محرمانه خانوادگی و اقتصادی را در مورد خود دانش آموز و خانواده وی پیدا کند. مدیر نیز باید زمینه را برای اجرای آزمون های مورد نیاز، برگزاری جلسات و همراهی معلمان ایجاد کند تا این ارتباط و وظیفه ی دو طرفه به خوبی انجام شود.

همچنین در مورد حل مسائل و مشکلات انضباطی، مشاور باید ابتدا ریشه ی مشکلات رفتاری(طرد شدگی، خستگی روانی یا مشکلات تربیتی) را از طریق مشاهده مستقیم، آزمون ها و مصاحبه پیدا کند؛ سپس با دانش آموز در این مورد صحبت کند و بعد از آن در صورت نیاز با خانواده فرد در میان بگذارد و از انها کمک بگیرد و راه هایی برای حل مشکلات رفتاری دانش آموز و درگیری های ذهنی او به معلمان و خانواده ی او گوشزد کند.

همچنین مشاور میتواند راهکار های ارتباط هرچه بهتر و صمیمیانه تر را با مدیر و معاونان و حتی معلمان در میان بگذارد تا ارتباطات مدرسه روز به روز بیشتر بهبود داشته باشد.

رشته در قامت استاد دانشگاه:یکی از اهداف اکثریت داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان رسیدن به مقام استاد دانشگاهی و هیئت علمی شدن است و از آموزش و پرورش و معلمی به عنوان سکوی پرتاب و زمینه ای برای پیشرفت استفاده میکنند. راه های رسیدن به این جایگاه را قدم به قدم ذکر میکنم:

1. ادامه تحصیل در یکی از گرایش های رشته مشاوره در مقطع کارشناسی و سپس دکترا
2. معدل بالا و رزومه قوی لازم است. تحصیل در دانشگاه های تاپ ایران مثل شهید بهشتی، دانشگاه تهران، دانشگاه علامه طباطبایی و … امتیاز محسوب میشود. معدل بالا، داشتن مقاله، کتاب، پژوهش و تحقیق در زمینه های مربوط به رشته و حتی سابقه تدریس بسیار موثر و برخی ها از شرایط واجب جذب هیئت علمی هستند.
3. تدریس در ابتدا به عنوان استاد مدعو در دانشگاه های آزاد و پیام نور
4. شرکت در فراخوان های جذب هیئت علمی دانشگاه ها که هر ساله برگزار میشود.
5. دعوت به مصاحبه هیئت علمی و سنجیدن اخلاق حرفه ای و انگیزه و توانایی لازم

در صورتی که فرد به صورت پیوسته مقاطع را تحصیل کند و به فکر جمع آوری رزومه و نوشتن مقاله و انجام پژوهش باشد، با احتساب مقطع کارشناسی بین 10 تا 12 سال باید برای عیئت علمی شدن تلاش کرد.

ادامه تحصیل در رشته مشاوره: افرادی که علاقه مند به ادامه تحصیل در این زمینه ها هستند، با گرفتن مجوز ادامه تحصیل از آموزش و پرورش محل خدمت میتوانند ادامه تحصیل دهند و پس از فارغ التحصیلی از مقطع مربوطه میتوانند مدرک خود را جهت احراز و تاثیر در رتبه بندی به آموزش و پرورش ارائه دهند تا مبلغ حکم افزایش پیدا کند و همچنین بلافاصله بعد از پایان مقطع مربوطه میتوانند با دریافت مجدد مجوز ادامه تحصیل از آموزش پرورش،تحصیل در مقطع بعدی را شروع کنند. در ادامه گرایش هایی که از رشته مشاوره میتوانید در مقطع ارشد و دکترا ادامه تحصیل دهید، ذکر میشود:

1. روان شناسی عمومی
2. روان شناسی تربیتی
3. روانشناسی اصلاح و تربیت
4. کارشناس امور تربیتی و مشاوره
5. مشاوره
6. راهنمایی و مشاوره
7. راهنمایی و مشاوره (فعالیت پرورشی)
8. سنجش و اندازه گیری و روان سنجی

میزان حقوق و بازار کار: میزان حقوق مشاوران و دانشجو معلمان رشته مشاوره در ابتدا همانند سایر رشته هاست و تفاوتی با آنها ندارد.

در دوران دانشجویی برای دانشجویان ترددی که از خوابگاه استفاده نمیکنند 25 درصد از حقوق انها توسط دانشگاه برداشت میشود. و دانشجویان خوابگاهی 45 درصد از حقوق آنها برای دانشگاه برداشت میشود. علاوه بر آن مقداری از حقوق توسط اداره برای هزینه های بیمه، مالیات، صندوق های وام برداشت میشود.

در صورتی که مشاور در کار خود پیشرفت کند، رزومه قوی داشته باشد، ادامه تحصیل بدهد، دوره های ضمن خدمت شرکت کند و متاهل و دارای فرزند باشد و مهم تر از همه  سابقه او افزایش پیدا کند، مبلغ حکم و میزان حقوق دریافتی او به نسبت این موارد افزایش پیدا میکند.

شما با گرفتن مدرک دکترا و دریافت پروانه و مجوز مشاوره و درمان، از سازمان نظام مشاوره و روانشناسی کشور،  میتوانید اقدام به راه اندازی دفتر و مرکز مشاوره یا راه اندازی مطب کنید. و این امر علاوه بر بالا بردن جایگاه اجتماعی فرد میتواند درآمد فرد را نیز بسیار افزایش دهد و این از مزایای ادامه تحصیل در رشته ی روانشناسی و مشاوره است.

یادداشتی از دانشجو معلم رشته مشاوره: به عنوان دانشجو معلم این رشته توصیه میکنم که اگر به مشکلات دانش اموزان اعم از مشکلات تحصیلی و عاطفی، شناخت اختلالات روانی، حل مشکلات روانی، مشاوره و گوش دادن بدون قضاوت کردن، تحقیق و پژوهش کردن در زمینه اختلالات روانی و … علاقه مند هستید، این رشته میتواند بسیار برای شما مفید باشد.

 اگر مشکلات نظام آموزشی کشور، کمبود امکانات، سر و کله زدن با والدین دانش اموزان، کادر مدرسه و اداره میتواند برایتان قابل تحمل باشد، این رشته مناسب شماست. در کل رشته ی مشاوره فرهنگیان برای علاقه مندان به مشاوره و روان شناسی و مباحثی از این دست رشته ی بسیار شیرین و دوست داشتنی است 😊

“به امید قبولی تویی که هدفت رشته ی مشاوره دانشگاه فرهنگیان هست … 🙂 “